آخرین وضعیت اقتصاد ایران به روایت آمار بانک مرکزی 

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی طی دوره دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 استخراج شد که بر همین اساس تغییرات این شاخص نسبت به دوره مشابه سال گذشته  رشد 16.3درصدی داشته است.

جزییات این گزارش که توسط اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی  تهیه شده است به شرح زیر می‌باشد:

خلاصه مدیریتی

تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) 16.3درصد بوده است. این نرخ در دوره مشابه سال قبل 38.4 درصد بود.

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دی‌ماه سال 1393 نسبت به ماه مشابه سال قبل (نقطه به نقطه) 15.7 درصد افزایش یافت. این افزایش در دی‌ماه سال قبل 28.8 درصد بود.

شاخص بهای تولید‌کننده در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل 15.8 درصد و در دوره مشابه سال 1392 به میزان 40.3درصد رشد داشت.

تغییرات شاخص بهای تولید‌کننده در دی‌ماه سال 1393 نسبت به ماه مشابه سال قبل (تغییرات نقطه به نقطه) 12.7 درصد و در دی‌ماه سال 1392 به میزان 23.1 درصد بود.

شاخص‌ بهای «کالا» و «خدمت» (گروه‌های اختصاصی تشکیل دهنده شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی) در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 1393 به ترتیب به میزان 13.4و 20.8 درصد و در دوره مشابه سال 1392 به ترتیب 48.7 و 24.9 درصد رشد داشته‌اند.   

در میان گروه‌های اصلی تشکیل دهنده شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 1393، بیشترین رشد مربوط به گروه «بهداشت و درمان» با 31.8 درصد و کمترین تغییرات مختص به گروه «دخانیات» با  4.9- درصد بوده است.

در دی‌ماه سال 1393 نسبت به ماه قبل گروه‌ «بهداشت و درمان» با 1.3 درصد دارای بالاترین نرخ رشد در بین گروه‌های اصلی بود. در این ماه شاخص بهای گروه‌‌های «دخانیات» و «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» به ترتیب 0.3- و 0.2- نسبت به ماه قبل تغییر داشتند.

در بین گروه‌های اصلی تشکیل دهنده شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی،گروه‌های «بهداشت و درمان»، «تفریح و امور فرهنگی»، «حمل و نقل» و «رستوران و هتل»  بیش از 15.7 درصد (تغییرات نقطه به نقطه شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی) در دی‌ماه سال 1393 نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد قیمتی داشته‌اند.

1- شاخص‌های قیمت

1-1- شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی

متوسط شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دوازده ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) به میزان 16.3 درصد افزایش یافت. این نرخ در دوره مشابه سال 1392 به میزان 38.4 درصد بود. جدول (1) تغییرات این شاخص را در دوره‌های متفاوت نشان می‌دهد.

تغییرات نقطه به نقطه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی که از خرداد ماه سال 1391 (21.9 درصد) تا خردادماه سال 1392 روند صعودی داشت و به 45.1 درصد رسید، از تیرماه سال 1392 روند نزولی به خود گرفت و از 44 درصد در این ماه به 14.6 درصد در خرداد‌ماه 1393 کاهش یافت.

از خرداد تا مهرماه 1393، این شاخص وضعیت باثباتی را طی نموده است؛ اما از آبان ماه روند صعودی این تغییرات آغاز شد و در آذرماه 1393 با 1.6 واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل از آن  به 16.7 درصد رسید. در دی‌ماه و با ثبات نسبی نرخ ارز، این شاخص به 15.7 درصد رسید که نسبت به ماه قبل از آن کاهش نشان می‌دهد.

تغییرات مذکور نشان می‌دهد که اگرچه انتظارات برای کاهش نرخ تورم همچنان پابرجاست اما از شتاب حرکت نزولی نرخ تورم کاسته شده است. نمودار (1) نرخ تورم ماهانه و تغییرات نقطه به نقطه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی طی سال‌های 93-1392 نسبت به دوره‌های مشابه قبل را نشان می‌دهد.

تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در هر ماه نسبت به ماه قبل در سال 1391 بین 1 تا 5.3 درصد و میانگین 2.9 درصد بود. میانگین نرخ در نیمه اول و دوم سال 1391 به 2.1 و 3.8 درصد بود که نشانگر تکانه‌های شدیدتر این شاخص در نیمه دوم سال 1391 است، به طوری که بیشترین درصد تغییر نسبت به ماه قبل مربوط به بهمن‌ماه سال 1391 (5.3 درصد) بود. این نرخ در سال 1392 بین 0.4 تا 3.4 درصد و در کل سال 1392 به طور میانگین 1.5 درصد در نوسان بود.

این نرخ در نیمه اول و دوم سال 1392 به طور متوسط 2.1 و 0.9 درصد نوسان داشت که نشانگر تغییرات کمتر شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در نیمه دوم سال 1392است، به طوری که کمترین درصد تغییر نسبت به ماه قبل مربوط به بهمن‌ماه سال 1392 (0.4 درصد) بود. تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در هر ماه نسبت به ماه قبل در نیمه اول سال 1393بین 1 تا 1.7 درصد و میانگین 1.3 درصد بوده است. این نرخ در مهرماه 1393 به 1.4 درصد، در آبان ماه به 1.5 درصد، در آذرماه به 1.9 درصد و در دی‌ماه به 0.3 درصد رسید. به طور کلی نرخ مذکور از تیرماه 1392 تا آذر‌ماه 1393 در حالت با‌ثباتی قرار گرفته و نوسانات آن محدود به 0.4 تا 1.7 درصد بوده است؛ اما این نرخ در آذرماه 1393 با 1.9 درصد رشد بیشترین افزایش را نسبت به ماه قبل طی هجده ماه اخیر نشان داد.

در ادامه، شاخص مذکور دردی‌ماه تنها 0.3 درصد افزایش داشت که می‌تواند نشانگر ادامه‌دار بودن روند نزولی نرخ تورم در ماه آتی باشد. عملکرد مذکور در دی‌ماه، کمترین تغییر ماه به ماه قبل شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی از مردادماه 1390 بوده است. نمودار ‌(2) تغییرات شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی در هر ماه نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد.

شاخص‌ بهای «کالا» و «خدمت» (گروه‌های اختصاصی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی) در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه سال 1393 به ترتیب به میزان 13.4 و 20.8 درصد و در دوره مشابه سال 1392 به ترتیب 48.7 و 24.9 درصد رشد داشته‌اند.   

نمودار (4) رشد شاخص بهای «کالا» و «خدمت» در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه در سال‌های 1392 و 1393 را نشان می‌دهد.

در بین گروه‌های اصلی تشکیل‌دهنده شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی، بیشترین رشد را در دوره دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه 1393، گروه «بهداشت و درمان» با 31.8 درصد داشته و گروه‌های «حمل و نقل» با 22.8 درصد، «پوشاک و کفش» با 20.7 درصد، «رستوران و هتل» با 20.2 درصد و «تفریح و امور فرهنگی» با 19.6 درصد در رده‌های بعدی بیشترین میزان رشد قیمتی در این دوره قرار گرفته‌اند. در مدت مذکور گروه «دخانیات» با 4.9 درصد کاهش همراه بود. نمودار (5) نرخ تورم و تغییرات نقطه به نقطه شاخص ‌بهای کالاها و خدمات مصرفی به تفکیک گروه‌های اصلی در دی‌ماه سال 1393 را نشان می‌دهد.
1-2- شاخص بهای تولیدکننده

متوسط شاخص بهای تولید کننده در دوازده ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل 15.8 درصد افزایش یافت. تغییرات مذکور در دوره مشابه سال قبل 40.3 درصد بود. جدول (2) تغییرات این شاخص را در دوره‌های متفاوت نشان می‌دهد.

در بین گروه‌های اختصاصی تشکیل دهنده شاخص بهای تولیدکننده، «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، «صنعت» و «خدمات» به ترتیب 17.4، 10.7 و 25.2 درصد در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته‌اند. نرخ رشد این گروه‌ها در دوره مشابه سال قبل به ترتیب 46.2، 43.8و 30.2 درصد بوده است (جدول 3 پیوست).

1-3- شاخص بهای کالاهای صادراتی

متوسط شاخص بهای کالاهای صادراتی در دوازده ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل 3.0 درصد کاهش یافت. شاخص مذکور در دوره مشابه سال قبل 47.4 درصد افزایش یافته بود. جدول ‌(3) تغییرات این شاخص را در دوره‌های متفاوت نشان می‌دهد.

در دوازده‌ماهه منتهی به دی 1393 تنها سه گروه «انواع کفش»، «مواد پلاستیک و کائوچو و مصنوعات آن‌ها» و «محصولات معدنی» دارای رشدهای مثبت به ترتیب 30.2، 3.3 و 0.5 درصد بوده‌اند. در این دوره گروه «مواد نسجی و مصنوعات از این مواد» بدون تغییر و سایر گروه‌ها رشد منفی را تجربه کرده‌اند. بیشترین رشد منفی در بین گروه‌های اصلی به گروه‌های «ماشین‌آلات مکانیکی و ادوات برقی»، «وسایل نقلیه زمینی و تجهیزات ترابری» و «مصنوعات ساخته شده از انواع سنگ» به ترتیب با 14.3، 11.8 و 11.7 درصد اختصاص داشت. در مدت مذکور گروه اختصاصی «محصولات پتروشیمی» با 1.0 درصد کاهش همراه بوده است. (جدول 4 پیوست).

2- جمع‌بندی

بررسی تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی طی دوره دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال گذشته حاکی از رشد 16.3درصدی است. اجزای این شاخص یعنی شاخص بهای «کالا» و «خدمت» نیز در این دوره هرکدام به ترتیب 13.4 و 20.8درصد رشد را نشان می‌دهند. در بین گروه‌های اصلی تشکیل‌دهنده شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی، بیشترین رشد را در دوره دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه 1393، گروه «بهداشت و درمان» با 31.8 درصد داشته و گروه‌های «حمل و نقل» با 22.8 درصد، «پوشاک و کفش» با 20.7 درصد، «رستوران و هتل» با 20.2 درصد و «تفریح و امور فرهنگی» با 19.6 درصد در رده‌های بعدی بیشترین میزان رشد قیمتی در این دوره قرار گرفته‌اند. کمترین رشد قیمتی هم مربوط به گروه «دخانیات» با 4.9- درصد بود.

شاخص بهای تولیدکننده در دوازده ماهه منتهی به دی‌‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل 15.8 درصد رشد داشته است. در بین گروه‌های اختصاصی تشکیل دهنده شاخص بهای تولیدکننده، «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، «صنعت» و «خدمات» به ترتیب 17.4، 10.7 و 25.2 درصد در دوازده‌ماهه منتهی به دی‌ماه1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته‌اند.

متوسط شاخص بهای کالاهای صادراتی در دوازده ماهه منتهی به دی‌ماه 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل 3.0 درصد کاهش یافت. در دوازده‌ماهه منتهی به دی 1393 تنها سه گروه «انواع کفش»، «مواد پلاستیک و کائوچو و مصنوعات آن‌ها» و «محصولات معدنی» دارای رشدهای مثبت به ترتیب  30.2، 3.3 و0.5  درصد بوده‌اند، گروه «مواد نسجی و مصنوعات از این مواد» بدون تغییر و سایر گروه‌ها رشد منفی را تجربه کرده‌اند. بیشترین رشد منفی در بین گروه‌های اصلی به گروه‌های «ماشین‌آلات مکانیکی و ادوات برقی»، «وسایل نقلیه زمینی و تجهیزات ترابری» و «مصنوعات ساخته شده از انواع سنگ» به ترتیب با 14.3، 11.8 و 11.7 درصد اختصاص داشت. در مدت مذکور گروه اختصاصی «محصولات پتروشیمی» با 1.0 درصد کاهش همراه بوده است.